15 – Chàng Trai Trong Túp Lều Và Con Mèo

The Cottager And His Cat Chàng Trai Trong Túp Lều Và Con Mèo
Once upon a time there lived an old man and his wife in a dirty, tumble-down cottage, not very far from the splendid palace where the king and queen dwelt. Ngày xửa ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão sống trong một túp lều tranh bẩn thỉu, xiêu vẹo, cách không xa cung điện lộng lẫy của nhà vua và hoàng hậu.
In spite of the wretched state of the hut, which many people declared was too bad even for a pig to live in, the old man was very rich, for he was a great miser, and lucky besides, and would often go without food all day sooner than change one of his beloved gold pieces. Dù túp lều ở trong tình trạng tồi tàn, mà nhiều người nói rằng đến heo cũng chẳng thèm ở, ông lão lại vô cùng giàu có, bởi lão là một người hà tiện nức tiếng, lại thêm phần may mắn, và thà nhịn đói cả ngày chứ nhất quyết không chịu tiêu đi một đồng vàng yêu dấu của mình.
But after a while he found that he had starved himself once too often. Nhưng rồi, cái thói bỏ bữa để dành tiền cũng đến lúc báo hại lão.
He fell ill, and had no strength to get well again, and in a few days he died, leaving his wife and one son behind him. Lão ngã bệnh, sức cùng lực kiệt, không thể qua khỏi. Vài ngày sau, lão qua đời, để lại người vợ và một cậu con trai duy nhất.
The night following his death, the son dreamed that an unknown man appeared to him and said: 'Listen to me; your father is dead and your mother will soon die, and all their riches will belong to you. Đêm sau ngày chôn cất cha, người con trai nằm mộng thấy một người đàn ông lạ mặt hiện về báo mộng: "Hãy nghe ta nói; cha ngươi đã mất, mẹ ngươi cũng sắp qua đời, và toàn bộ của cải sẽ thuộc về ngươi.
Half of his wealth is ill-gotten, and this you must give back to the poor from whom he squeezed it. Một nửa số tài sản đó là của phi nghĩa, ngươi phải trả lại cho những người nghèo mà cha ngươi đã bòn rút.
The other half you must throw into the sea. Nửa còn lại, ngươi phải ném hết xuống biển.
Watch, however, as the money sinks into the water, and if anything should swim, catch it and keep it, even if it is nothing more than a bit of paper.' Tuy nhiên, hãy quan sát lúc tiền chìm xuống nước, nếu có vật gì nổi lên, hãy vớt lấy và giữ gìn, cho dù đó chỉ là một mẩu giấy."
Then the man vanished, and the youth awoke. Nói rồi, người đó biến mất, và chàng trai tỉnh giấc.
The remembrance of his dream troubled him greatly. Giấc mơ cứ ám ảnh chàng mãi không thôi.
He did not want to part with the riches that his father had left him, for he had known all his life what it was to be cold and hungry, and now he had hoped for a little comfort and pleasure. Chàng không muốn từ bỏ khối tài sản mà cha để lại, bởi cả đời chàng đã nếm trải cảnh đói rét, và giờ đây chàng chỉ hy vọng có được chút sung túc, thảnh thơi.
Still, he was honest and good-hearted, and if his father had come wrongfully by his wealth he felt he could never enjoy it, and at last he made up his mind to do as he had been bidden. Dù vậy, chàng vốn có bản tính lương thiện và thật thà, chàng cảm thấy mình sẽ không bao giờ có thể hưởng thụ của cải nếu cha chàng đã kiếm được chúng bằng con đường sai trái, và cuối cùng, chàng quyết định làm theo lời dặn.
He found out who were the people who were poorest in the village, and spent half of his money in helping them, and the other half he put in his pocket. Chàng tìm đến những người nghèo khó nhất trong làng, dùng một nửa số tiền để giúp đỡ họ, còn nửa kia chàng bỏ vào túi.
From a rock that jutted right out into the sea he flung it in. Chàng trèo lên một mỏm đá nhô ra biển và ném vút cả túi tiền xuống.
In a moment it was out of sight, and no man could have told the spot where it had sunk, except for a tiny scrap of paper floating on the water. Trong nháy mắt, nó đã chìm nghỉm, không ai có thể biết nó đã chìm ở đâu, ngoại trừ một mẩu giấy nhỏ xíu đang trôi dập dềnh trên mặt nước.
He stretched down carefully and managed to reach it, and on opening it found six shillings wrapped inside. Chàng cẩn thận rướn người xuống và vớt được nó, mở ra thì thấy bên trong có gói sáu đồng bạc.
This was now all the money he had in the world. Đây là tất cả tiền bạc chàng còn lại trên đời.
The young man stood and looked at it thoughtfully. Chàng trai đứng đó, trầm ngâm nhìn mấy đồng bạc.
'Well, I can't do much with this,' he said to himself; but, after all, six shillings were better than nothing, and he wrapped them up again and slipped them into his coat. "Chà, với từng này thì làm được gì đây," chàng tự nhủ; nhưng dẫu sao, sáu đồng bạc vẫn tốt hơn là không có gì, và chàng gói chúng lại cẩn thận và cất vào trong áo.
He worked in his garden for the next few weeks, and he and his mother contrived to live on the fruit and vegetables he got out of it, and then she too died suddenly. Những tuần tiếp theo, chàng làm lụng trong vườn, và hai mẹ con sống lay lắt qua ngày nhờ hoa quả và rau củ thu hoạch được, rồi một ngày, mẹ chàng cũng đột ngột qua đời.
The poor fellow felt very sad when he had laid her in her grave, and with a heavy heart he wandered into the forest, not knowing where he was going. Chôn cất mẹ xong, lòng trĩu nặng buồn đau, chàng trai đáng thương lang thang vào rừng sâu mà chẳng biết mình sẽ đi về đâu.
By-and-by he began to get hungry, and seeing a small hut in front of him, he knocked at the door and asked if they could give him some milk. Mãi lúc sau, chàng bắt đầu thấy đói bụng, nhìn thấy một túp lều nhỏ phía trước, chàng gõ cửa và xin một ít sữa.
The old woman who opened it begged him to come in, adding kindly, that if he wanted a night's lodging he might have it without its costing him anything. Một bà lão ra mở cửa, niềm nở mời chàng vào nhà, còn tốt bụng nói thêm rằng nếu chàng muốn một đêm trọ lại, bà sẽ không lấy tiền.
Two women and three men were at supper when he entered, and silently made room for him to sit down by them. Khi chàng bước vào, có hai người phụ nữ và ba người đàn ông đang ngồi ăn tối, và họ im lặng nhường chỗ cho chàng ngồi xuống.
When he had eaten he began to look about him, and was surprised to see an animal sitting by the fire different from anything he had ever noticed before. Ăn xong, chàng bắt đầu nhìn quanh và ngạc nhiên khi thấy một con vật ngồi bên bếp lửa trông không giống bất cứ con gì chàng từng thấy.
It was grey in colour, and not very big; but its eyes were large and very bright, and it seemed to be singing in an odd way, quite unlike any animal in the forest. Nó có bộ lông màu xám, thân hình không lớn lắm; nhưng đôi mắt thì to và sáng long lanh, và dường như nó đang ngân nga một khúc ca kỳ lạ, không giống bất kỳ loài vật nào trong rừng.
'What is the name of that strange little creature?' asked he. "Tên của sinh vật nhỏ bé lạ lùng kia là gì vậy ạ?" chàng hỏi.
And they answered, 'We call it a cat.' Và họ đáp: "Chúng tôi gọi nó là con mèo."
'I should like to buy it—if it is not too dear,' said the young man; 'it would be company for me.' "Cháu muốn mua nó—nếu giá không quá đắt," chàng trai nói; "nó có thể bầu bạn với cháu."
And they told him that he might have it for six shillings, if he cared to give so much. Và họ nói với chàng rằng chàng có thể mua nó với giá sáu đồng bạc, nếu chàng muốn trả giá đó.
The young man took out his precious bit of paper, handed them the six shillings, and the next morning bade them farewell, with the cat lying snugly in his cloak. Chàng trai lấy ra mẩu giấy quý giá của mình, trao cho họ sáu đồng bạc, và sáng hôm sau từ biệt họ, với chú mèo cuộn tròn ấm áp trong áo choàng.
For the whole day they wandered through meadows and forests, till in the evening they reached a house. Suốt cả ngày, một người một mèo lang thang qua những cánh đồng và khu rừng, cho đến tối thì đến một ngôi nhà.
The young fellow knocked at the door and asked the old man who opened it if he could rest there that night, adding that he had no money to pay for it. Chàng trai trẻ gõ cửa và hỏi ông lão mở cửa rằng liệu chàng có thể xin nghỉ lại qua đêm, nói thêm rằng mình không có tiền để trả.
'Then I must give it to you,' answered the man, and led him into a room where two women and two men were sitting at supper. "Vậy thì ta cho cháu ở nhờ," ông lão đáp, và dẫn chàng vào một căn phòng nơi hai người phụ nữ và hai người đàn ông đang ngồi ăn tối.
One of the women was the old man's wife, the other his daughter. Một người là vợ ông lão, người kia là con gái ông.
He placed the cat on the mantel shelf, and they all crowded round to examine this strange beast, and the cat rubbed itself against them, and held out its paw, and sang to them; and the women were delighted, and gave it everything that a cat could eat, and a great deal more besides. Chàng đặt con mèo lên bệ lò sưởi, và tất cả mọi người liền xúm lại xem con vật kỳ lạ này. Con mèo dụi đầu vào họ, giơ chân ra, rồi lại gừ gừ như hát; và những người phụ nữ rất thích thú, họ cho nó đủ thứ mà một con mèo có thể ăn, và còn nhiều hơn thế nữa.
After hearing the youth's story, and how he had nothing in the world left him except his cat, the old man advised him to go to the palace, which was only a few miles distant, and take counsel of the king, who was kind to everyone, and would certainly be his friend. Sau khi nghe câu chuyện của chàng trai, và biết chàng không còn gì trên đời ngoài con mèo, ông lão khuyên chàng nên đến cung điện, chỉ cách đó vài dặm, để cầu kiến nhà vua, người rất nhân từ và chắc chắn sẽ giúp đỡ chàng.
The young man thanked him, and said he would gladly take his advice; and early next morning he set out for the royal palace. Chàng trai cảm ơn ông lão và nói sẽ làm theo lời khuyên; và sáng sớm hôm sau chàng lên đường đến hoàng cung.
He sent a message to the king to beg for an audience, and received a reply that he was to go into the great hall, where he would find his Majesty. Chàng gửi lời tới nhà vua xin được yết kiến, và nhận được hồi âm rằng hãy vào đại sảnh, nơi chàng sẽ gặp Bệ hạ.
The king was at dinner with his court when the young man entered, and he signed to him to come near. Lúc chàng trai bước vào, nhà vua đang dùng bữa với triều thần, và ngài ra hiệu cho chàng lại gần.
The youth bowed low, and then gazed in surprise at the crowd of little black creatures who were running about the floor, and even on the table itself. Chàng trai cúi đầu chào, rồi ngạc nhiên tột độ khi thấy một bầy sinh vật nhỏ màu đen đang chạy rông khắp sàn nhà, thậm chí leo cả lên bàn tiệc.
Indeed, they were so bold that they snatched pieces of food from the King's own plate, and if he drove them away, tried to bite his hands, so that he could not eat his food, and his courtiers fared no better. Thật vậy, chúng táo tợn đến mức giật đồ ăn ngay trên đĩa của chính Nhà vua, và nếu ngài xua đi, chúng còn định cắn cả tay ngài, khiến nhà vua chẳng thể nào dùng bữa, và các quan đại thần cũng chẳng khá hơn.
'What sort of animals are these?' asked the youth of one of the ladies sitting near him. "Đây là loài vật gì vậy ạ?" chàng trai hỏi một phu nhân ngồi gần.
'They are called rats,' answered the king, who had overheard the question, 'and for years we have tried some way of putting an end to them, but it is impossible. "Người ta gọi chúng là chuột," nhà vua đáp lại khi nghe thấy câu hỏi, "và nhiều năm qua, trẫm đã thử mọi cách để tiêu diệt chúng nhưng đều vô ích.
They come into our very beds.' Chúng còn mò vào tận giường ngủ của trẫm."
At this moment something was seen flying through the air. Ngay lúc đó, có một bóng xám vút qua không trung.
The cat was on the table, and with two or three shakes a number of rats were lying dead round him. Con mèo đã ở trên bàn, và chỉ với vài cú vồ, một lũ chuột đã nằm chết la liệt quanh nó.
Then a great scuffling of feet was heard, and in a few minutes the hall was clear. Rồi một tiếng chân chạy tán loạn vang lên, và chỉ trong vài phút, cả đại sảnh đã sạch bóng.
For some minutes the King and his courtiers only looked at each other in astonishment. Trong vài phút, Vua và triều thần chỉ biết nhìn nhau trong sững sờ.
'What kind of animal is that which can work magic of this sort?' asked he. "Con vật nào mà có thể thực hiện được phép màu này vậy?" ngài hỏi.
And the young man told him that it was called a cat, and that he had bought it for six shillings. Và chàng trai thưa rằng nó được gọi là mèo, và chàng đã mua nó với giá sáu đồng bạc.
And the King answered: 'Because of the luck you have brought me, in freeing my palace from the plague which has tormented me for many years, I will give you the choice of two things. Và Nhà vua phán: "Vì vận may người đã mang đến cho ta, giải thoát cung điện của ta khỏi nạn dịch đã giày vò ta bấy lâu nay, ta sẽ cho ngươi chọn một trong hai điều.
Either you shall be my Prime Minister, or else you shall marry my daughter and reign after me. Hoặc là ngươi sẽ trở thành Tể tướng của ta, hoặc là ngươi sẽ cưới con gái ta và kế vị ngai vàng.
Say, which shall it be?' Nói đi, ngươi chọn điều gì?"
'The princess and the kingdom,' said the young man. "Thần xin chọn công chúa và vương quốc," chàng trai đáp.
And so it was. Và mọi chuyện đã diễn ra đúng như vậy.
[From Islandische Marchen.] [Phỏng theo truyện cổ Iceland]
Nâng cấp VIP để xem các trang bị khóa.