| CHAP. XLIX. | CHƯƠG XLIX. |
| Of Light, Colours, Candles, and Lamps, and to what Stars, Houses, and Elements severall colours are ascribed. | Bàn về Ánh sáng, Màu sắc, Nến và Đèn, và về việc các màu sắc được gán cho các Tinh tú, các Cung và các Nguyên tố như thế nào. |
| LIght also is a quality that partakes much of form, and is a simple act, and a representation of the understanding: | Ánh sáng cũng là một phẩm tính dự phần rất nhiều vào hình thể; nó là một hành vi thuần nhất, một biểu hiện (hình ảnh phản chiếu) của trí hiểu. |
| it is first diffused from the Mind of God into all things, but in God the Father, the Father of Light, it is the first true light; | Nó được khuếch tán đầu tiên từ Tâm trí của Thượng Đế vào vạn vật. Nơi Đức Chúa Cha, Cha của Ánh sáng, đó là ánh sáng đích thực đầu tiên; |
| then in the Son a beautifull overflowing brightness, and in the Holy Ghost a burning brightness, exceeding all Intelligencies; | rồi đến Đức Chúa Con, là một sự rực rỡ chan hòa mỹ lệ; và đến Đức Thánh Thần, là một sự rực rỡ bùng cháy, vượt trên mọi Trí tuệ; |
| yea, as Dyonisius saith, of Seraphins, In Angels therefore it is a shining intelligence diffused, an abundant joy beyond all bounds of reason yet received in divers degrees, according to the Nature of the intelligence that receives it; | Thậm chí, như Dionysius nói, nó vượt trên cả các thiên thần Seraphim. Do đó, trong các Thiên thần, ánh sáng là một sự thông tuệ chiếu sáng được lan tỏa, một niềm vui tràn ngập vượt qua mọi giới hạn của lý trí, nhưng được tiếp nhận ở nhiều mức độ khác nhau, tùy theo bản chất của Trí tuệ tiếp nhận; |
| Then it descends into the Celestiall bodies, where it becomes a store of life, and an effectuall propagation, even a visible splendor. | Rồi nó hạ giáng xuống các thiên thể, nơi nó trở thành một kho tàng của sự sống và một sự sinh sôi hiệu quả, một vẻ lộng lẫy hữu hình. |
| In the fire a certain naturall liveliness infused into it by the heavens. | Trong ngọn lửa, nó là một sức sống tự nhiên nhất định được các tầng trời truyền vào. |
| And lastly in men, it is a clear discourse of reason, an knowledge of divine things, and the whole rationall: | Và cuối cùng trong con người, nó là một diễn ngôn sáng rõ của lý trí, một kiến thức về những điều thiêng liêng và toàn bộ khả năng lý luận: |
| but this is manifold, either by reason of the disposition of the body, as the Peripateticks will have it, or which is more true, by reason of the good pleasure of him that bestows it, who gives it to every one as he pleaseth. | nhưng sự biểu hiện này muôn hình vạn trạng, hoặc là do cấu trúc của cơ thể như các nhà Peripatetic quan niệm, hoặc đúng hơn, là do sự tùy ý của Đấng ban phát, Đấng trao cho mỗi người theo ý muốn của Ngài. |
| From thence it passeth to the fancy, yet above the sense, but only imaginable, and thence to the sence, but especially to that of the eyes; | Từ đó, ánh sáng truyền đến trí tưởng tượng, tuy ở trên giác quan nhưng chỉ có thể tưởng tượng được; rồi từ đó đến các giác quan, đặc biệt là thị giác; |
| In them it becomes a visible clearness, and is extended to other perspicuous bodies, in which it becomes a colour, and a shining beauty, | Trong mắt, nó trở thành một sự trong suốt hữu hình và lan rộng đến các vật thể trong suốt khác, nơi nó trở thành màu sắc và vẻ đẹp lấp lánh, |
| but in dark bodies it is a certain beneficiall and generative vertue, and penetrates, to the very center, where the beames of it being collected into a narrow place, it becomes a dark heat, tormenting, and scorching, | nhưng trong các vật thể tối màu, nó là một công năng sinh sôi và có lợi, thẩm thấu đến tận tâm, nơi các tia của nó được tụ lại vào một chỗ hẹp, biến thành một sức nóng âm ỉ, đầy thống khổ và thiêu đốt, |
| so that all things perceive the vigour of the light according to their capacity, all which joyning to it self with an enlivening heat, and passing through all things, doth convey its qualities, and vertues through all things. | tất cả mọi vật đều cảm nhận được sinh khí của ánh sáng tùy theo khả năng của mình; ánh sáng kết hợp với một sức nóng ban sự sống và đi qua vạn vật, truyền các phẩm tính và công năng của mình xuyên qua mọi vật. |
| Therefore Magicians forbid the Urin of a sick man to be sprinkled in the shadow a sick man, or to be uncovered against the Sun or the Moon, | Do đó, các pháp sư cấm việc rắc nước tiểu của một người bệnh lên bóng của chính người đó, hoặc để nước tiểu đó tiếp xúc với ánh sáng Mặt Trời hay Mặt Trăng, |
| because the rayes of the light penetrating, bringing suddenly with it the noxious qualities of the sick bodies, convey them into the opposite body, and affect that with a quality of the same kind. | Bởi vì các tia sáng khi thẩm thấu sẽ đột ngột mang theo các phẩm tính có hại của cơ thể người bệnh, truyền chúng vào một cơ thể đối diện và khiến cơ thể đó cũng nhiễm phải phẩm tính tương tự. |
| This is the reason why Enchanters have a care to cover their Enchantments with their shadow. | Đây là lý do tại sao các pháp sư yểm bùa luôn cẩn thận che các vật yểm của họ bằng bóng của mình. |
| So the Civet cat make all Dogs dumb with the very touch of her shadow. | Con cầy hương cũng vậy, nó làm cho tất cả các con chó phải câm lặng chỉ bằng cái chạm của bóng mình. |
| Also there are made artificially some Lights, by Lamps, Torches, Candles, and such like, of some certain thing, and liquors opportunely chosen, according to the rule of the Stars, and composed amongst themselves according to their congruity, | Người ta còn có thể tạo ra một số loại ánh sáng nhân tạo, bằng đèn, đuốc, nến và những thứ tương tự, từ một số vật chất và chất lỏng nhất định được lựa chọn hợp thời theo quy luật của các vì sao, và được kết hợp với nhau theo sự tương hợp, |
| which when they be lighted, and shine alone, are wont to produce some wonderfull, and Celestiall effects, which men many times wonder at, | Khi những ngọn đèn này được thắp lên và chỉ có một mình chúng tỏa sáng, chúng thường tạo ra một số hiệu ứng kỳ diệu và thuộc về thiên giới, những hiệu ứng mà người ta thường kinh ngạc. |
| as Pliny reports out of Anaxilaus, of a poison of Mares after copulation, which being lighted in Torches, doth monstrously represent a sight of horse heads: | Như Pliny kể lại từ Anaxilaus, về chất độc của ngựa cái sau khi giao phối: nếu thắp nó trong những ngọn đuốc, sẽ tạo ra một cảnh tượng kỳ quái của những chiếc đầu ngựa; |
| the like may be done of Asses, and flies, which being tempered with wax, & lighted, make a strange sight of flies: | Điều tương tự có thể được thực hiện với lừa và ruồi: nếu trộn chúng với sáp và thắp lên, sẽ tạo ra một cảnh tượng kỳ lạ của những đàn ruồi; |
| and the skin of a Serpent lighted in a Lamp, maketh Serpents appear. | Và da của một con rắn khi được thắp trong đèn, sẽ làm cho rắn hiện ra. |
| And they say when Grapes are in their flower, if any one shall bind a Viall to them full of Oile, and shall let it alone till they be ripe, and then the Oile be lighted in a Lamp, it makes Grapes to be seen. | Người ta nói rằng, khi nho đang ra hoa, nếu ai đó buộc một lọ dầu vào chúng và để yên cho đến khi nho chín, rồi lấy dầu đó thắp trong một ngọn đèn, sẽ làm cho hình ảnh của những chùm nho hiện ra. |
| And so in other fruits. | Điều này cũng xảy ra với các loại trái cây khác. |
| If Centory be mixed with Honey, and the blood of a Lapwing, and be put in a Lamp, they that stand about will seem a great deal bigger then they are wont: | Nếu trộn cây thiên thảo với mật ong và máu của một con chim te te rồi cho vào một ngọn đèn, những người đứng xung quanh sẽ dường như lớn hơn rất nhiều so với bình thường; |
| and if it be lighted in a clear night, the Stars will seem to be scattered the one from the other. | và nếu thắp đèn đó trong một đêm trời quang đãng, các vì sao sẽ dường như phân tán ra xa nhau. |
| Such force also is in the inke of the Cuttle fish, that it being put into a Lamp, makes Black-mores appear. | Mực của con cá mực cũng có một sức mạnh tương tự, nếu cho vào đèn, sẽ làm xuất hiện những người da đen. |
| It is also reported, that a Candle made of some certain Saturnine things, if being lighted, it be extinguished in the mouth of a man newly dead, will afterwards, as oft as it shines alone, bring great sadness, and fear upon them that stand about it. | Người ta còn kể rằng, một ngọn nến làm từ một số vật liệu thuộc sao Thổ, nếu được thắp lên rồi bị dập tắt trong miệng của một người mới chết, sau đó, mỗi khi nó tự mình tỏa sáng, sẽ mang lại sự buồn bã và sợ hãi lớn cho những người đứng xung quanh. |
| Of such like Torches, Lamps, doth Hermes speak more of, also Plato, and Chyrannides, and of the latter writers Albertus in a certain Treatise of this particular thing. | Hermes, Plato, Chyrannides, và các tác giả sau này như Albertus trong một chuyên luận về chủ đề này đều đã bàn luận nhiều hơn về những ngọn đuốc và ngọn đèn tương tự. |
| Colours also are a kind of lights, which being mixed with things, are wont to expose them to those Stars, to which they are agreeable. | Màu sắc cũng là một loại ánh sáng. Khi được hòa trộn vào các sự vật, chúng thường khiến các sự vật đó tiếp xúc với những vì sao mà chúng tương hợp. |
| And we shall afterwards speak of some colours, which are the lights of the Planets, by which even the natures of fixed Stars themselves are understood, which also may be applyed to the flames of Lamps, and Candles. | Sau này, chúng ta sẽ nói về một số màu sắc là ánh sáng của các hành tinh, qua đó ngay cả bản chất của chính các định tinh cũng được thấu hiểu. Những màu sắc này cũng có thể được áp dụng vào ngọn lửa của đèn và nến. |
| But in this place we shall relate how the colours of inferiour mixt things are distributed to divers Planets. | Nhưng ở đây, chúng ta sẽ kể về cách các màu sắc của các vật hạ giới hỗn hợp được phân chia cho các hành tinh khác nhau. |
| For all colours, black, lucid, earthy, leaden, brown, have relation to Saturne. | Tất cả các màu đen, sáng mờ, màu đất, màu chì, màu nâu đều liên quan đến sao Thổ. |
| Saphire, and airy colours, and those which are alwaies green, clear, purple, darkish, golden, mixed with Silver, belong to Jupiter. | Màu lam ngọc (sapphire), màu không khí, màu luôn xanh tươi, màu trong, màu tím, màu tối, màu vàng kim và màu pha bạc thuộc về sao Mộc. |
| Red colours, and burning, fiery, flaming, violet, purple, bloody, and iron colours, resemble Mars. | Các màu đỏ và bốc lửa, cháy, rực rỡ, tím violet, tím tía, màu máu và màu sắt đều giống với sao Hỏa. |
| Golden, Saffron, purple, and bright colours, resemble the Sun. | Màu vàng kim, màu nghệ tây, màu tím tía và các màu sáng rực rỡ giống với Mặt Trời. |
| But all white, fair, curious, green, ruddy, betwixt saffron, and purple, resemble Venus, Mercury, and the Moon. | Nhưng tất cả các màu trắng, đẹp đẽ, tinh xảo, xanh lục, đỏ hồng và màu giữa nghệ tây và tím tía đều giống với sao Kim, sao Thủy và Mặt Trăng. |
| Moreover amongst the houses of the heaven, the first and seventh hath white colour: the second, and twelfth green: the third, and eleventh saffron: the fourth, and the tenth red: the fift, and ninth honey colour: the sixt, and eighth, black. | Hơn nữa, trong các cung nhà của thiên giới, cung thứ nhất và thứ bảy có màu trắng; cung thứ hai và thứ mười hai có màu xanh lục; cung thứ ba và thứ mười một có màu nghệ tây; cung thứ tư và thứ mười có màu đỏ; cung thứ năm và thứ chín có màu mật ong; cung thứ sáu và thứ tám có màu đen. |
| The Elements also have their colours, by which Naturall Philosophers judge of the complexion and property of their nature; | Các nguyên tố cũng có màu sắc riêng, qua đó các nhà triết học tự nhiên đánh giá được tính khí và đặc tính của bản chất chúng; |
| For an earthy colour, caused of coldness, and dryness is brown, and black, and manifests black choller, and a Saturnine nature; | Màu đất, do lạnh và khô gây ra, là màu nâu và đen, biểu thị cho hắc đởm và một bản chất thuộc sao Thổ; |
| the blew tending towards whiteness, doth denote flegme: for cold makes white, moisture and dryness makes black: | Màu xanh dương ngả sang trắng biểu thị cho niêm dịch. Vì lạnh tạo ra màu trắng, ẩm ướt và khô ráo tạo ra màu đen; |
| reddish colour shews blood, but fiery, flaming, burning hot, shew choller, which by reason of its subtilty, and aptness to mix with others, doth cause divers colours more: | Màu đỏ ửng cho thấy huyết dịch, nhưng màu lửa, rực cháy, nóng bỏng cho thấy hoàng đởm. Hoàng đởm, do sự tinh tế và dễ hòa trộn của mình, lại gây ra nhiều màu sắc đa dạng hơn; |
| for if it be mixed with blood, and blood be most predominant, it makes a florid red; if choller predominate, it makes a redish colour; if there be an equall mixtion, it makes a sad red. | Nếu nó được trộn với huyết dịch và huyết dịch chiếm ưu thế, nó tạo ra một màu đỏ tươi; nếu hoàng đởm chiếm ưu thế, nó tạo ra một màu đỏ cam; nếu có sự hỗn hợp đều nhau, nó tạo ra một màu đỏ sẫm. |
| But if adust choller be mixed with blood, it makes a Hempen colour, and red, if blood predominate, and somewhat red if choller prevaile; but if it be mixed with a melancholy humour, it makes a black colour, but with malancholy, and flegme together, in an equall proportion, it makes a Hempen colour: | Nhưng nếu hoàng đởm bị cháy trộn với huyết dịch, nó tạo ra một màu nâu gai dầu và đỏ nếu huyết dịch chiếm ưu thế, và hơi đỏ nếu hoàng đởm chiếm ưu thế; nhưng nếu trộn với hắc đởm, nó tạo ra màu đen; nhưng nếu trộn với cả hắc đởm và niêm dịch theo tỷ lệ bằng nhau, nó tạo ra một màu nâu gai dầu; |
| If flegme abound, a mud colour, if melancholy, a blewish; but if it be mixed with flegme alone, in an equall proportion, it makes a citrine colour; if unequally, a pale, or palish. | Nếu niêm dịch chiếm ưu thế, nó tạo ra một màu bùn; nếu hắc đởm chiếm ưu thế, nó tạo ra một màu xanh lam; nhưng nếu nó được trộn với niêm dịch theo tỷ lệ bằng nhau, nó tạo ra một màu vàng chanh; nếu không đều, nó tạo ra một màu vàng nhạt hoặc hơi vàng. |
| Now all colours are more prevalent, when they be in silk, or in metals, or in perspicuous substances, or pretious stones; and in those things which resemble Celestiall bodies in colour, especially in living things. | Tất cả các màu sắc đều có sức mạnh lớn hơn khi chúng ở trong lụa, trong kim loại, trong các chất trong suốt, hoặc các loại đá quý. Và trong những vật có màu sắc giống với các thiên thể, đặc biệt là trong các sinh vật sống. |
Nâng cấp VIP để xem các trang bị khóa.