Chương 63: cách các đam mê của tâm trí biến đổi chính thân xác, bằng cách thay đổi các đặc tính và dịch chuyển tinh thần.

CHAP. LXIII. How the passions of the mind change the proper body, by changing the Accidents, and moving the spirit. Chương 63: cách các đam mê của tâm trí biến đổi chính thân xác, bằng cách thay đổi các đặc tính và dịch chuyển tinh thần.
The Phantafie, or imaginative power hath a ruling power over the passions of the soul, when they follow the sensuall apprehension. Huyễn Tưởng, hay năng lực tưởng tượng, có quyền năng chi phối các đam mê của linh hồn khi chúng thuận theo sự lĩnh hội của cảm giác.
For this doth of its own power, according to the diversity of the Passions, First of all change the proper body with a sensible transmutation, by changing the Accidents in the body, and by moving the spirit upward or downward, inward, or outward, and by producing divers qualities in the members. Bởi chính năng lực này, tùy theo sự đa dạng của Đam Mê, trước hết sẽ biến đổi chính thân xác bằng một sự biến đổi hữu hình, thông qua việc thay đổi các đặc tính trong cơ thể và dịch chuyển tinh thần lên trên hay xuống dưới, vào trong hay ra ngoài, và tạo ra những phẩm chất khác nhau trong các bộ phận.
So in joy, the spirits are driven outward, in fear, drawn back, in bashfulness, are moved to the brain. Khi vui mừng, tinh thần được đẩy ra ngoài. Khi sợ hãi, tinh thần bị rút vào trong. Khi e thẹn, tinh thần được đưa lên não.
So in joy, the heart is dilated outward, by little, and little, in sadness, is constringed by little, and little inward. Khi vui mừng, trái tim từ từ giãn ra. Khi buồn bã, trái tim từ từ co lại.
After the same manner in anger or fear, but suddenly. Tương tự như vậy trong cơn giận dữ hoặc sợ hãi, nhưng diễn ra đột ngột.
Again anger, or desire of revenge produceth heat, redness, a bitter taste, and a loosness. Cơn giận dữ, hay ham muốn trả thù, tạo ra nhiệt, sắc đỏ, vị đắng và sự lỏng lẻo.
Fear induceth cold, trembling of the heart, speechlesness, and paleness. Nỗi sợ gây ra lạnh, tim run rẩy, sự câm lặng và tái nhợt.
Sadness causeth sweat, and a blewish whiteness. Sự buồn bã gây ra mồ hôi và một màu trắng xanh.
Pitty, which is a kind of sadness, doth often ill affect the body of him that takes pitty, that it seems to be the body of another man affected. Lòng trắc ẩn, một dạng của nỗi buồn, thường ảnh hưởng xấu đến cơ thể người thương cảm, đến nỗi nó dường như là cơ thể của một người khác đang bị ảnh hưởng.
Also it is manifest, that amongst some lovers there is such a strong tye of love, that what the one suffers, the other suffers. Cũng rõ ràng rằng, giữa một số người yêu nhau có một sự ràng buộc tình yêu mạnh mẽ đến mức, những gì người này phải chịu, người kia cũng phải chịu.
Anxiety induceth dryness, and blackness. Sự lo lắng gây ra khô khan và sắc đen.
And how great heats love stirs up in the Liver, and pulse, Physitians know, discerning by that kind of judgement the name of her that is beloved, in an Heroick Passion. Các thầy thuốc đều biết tình yêu khuấy động những cơn nhiệt lớn lao trong gan và mạch đập như thế nào, họ dựa vào sự phán đoán đó để biết tên người được yêu trong một cơn si tình cuồng nhiệt.
So Naustratus knew that Antiochus was taken with the love of Stratonica. Cũng như Naustratus đã biết rằng Antiochus đã yêu Stratonica.
It is also manifest that such like Passions, when they are most vehement, may cause death. Rõ ràng là những đam mê như vậy, khi chúng mãnh liệt nhất, có thể gây ra cái chết.
And this is manifest to all men, that with too much joy, sadness, love, hatred, men many times die, and are sometimes freed from a disease. Ai cũng biết rằng vì quá vui mừng, buồn bã, yêu, ghét, người ta nhiều khi qua đời, và đôi khi lại khỏi bệnh.
So we read, that Sophocles, and Dionysius the Sicilian Tyrant, did both suddenly die at the news of a Tragical victory. Ta đọc được rằng Sophocles và Dionysius, bạo chúa xứ Sicily, cả hai đều đột ngột qua đời khi nghe tin về một chiến thắng bi kịch.
So a certain woman seeing her son returning from the Canensian battle, died suddenly. Một người phụ nữ nọ, khi thấy con trai trở về từ trận chiến Cannae, đã đột ngột qua đời.
Now what sadness can do, is known to all. Nỗi buồn có thể làm được gì, ai cũng biết.
We know that Dogs oftentimes die with sadness for the death of their masters. Ta biết rằng loài chó thường chết vì buồn bã sau cái chết của chủ.
Sometimes also by reason of these like Passions, long diseases follow, and are sometimes cured. Đôi khi, do những đam mê tương tự, những căn bệnh kéo dài cũng theo sau, và đôi khi lại được chữa khỏi.
So also some men looking from an high place, by reason of great fear, tremble, are dim-sighted, and weakened, and sometimes lose their senses. Cũng vậy, một số người khi nhìn từ nơi cao, do sợ hãi tột độ, sẽ run rẩy, mờ mắt, và yếu đi, và đôi khi mất đi các giác quan.
So fears, and falling-sickness, sometimes follow sobbing. Vì vậy, nỗi sợ hãi và bệnh động kinh đôi khi theo sau sự thổn thức.
Sometimes wonderful effects are produced, as in the son of Croesus, whom his mother brought forth dumb, yet a vehement fear, and ardent affection made him speak, which naturally he could never do. Đôi khi những hiệu ứng kỳ diệu cũng được tạo ra, như ở con trai của Croesus, người được mẹ sinh ra bị câm, nhưng một nỗi sợ hãi mãnh liệt và một tình cảm nồng cháy đã khiến anh ta cất tiếng, điều mà tự nhiên anh ta không bao giờ làm được.
So with a sudden fall oftentimes life, sense, motion on a sudden leave the members, and presently again are sometimes returned. Với một cú ngã đột ngột, sự sống, cảm giác, chuyển động thường đột ngột rời bỏ các chi, và đôi khi lại lập tức trở về.
And how much vehement anger, joyned with great audacity, can do, Alexander the great shews, who being circumvented with a battle in India, was seen to send forth from himself lightening and fire. Và cơn giận dữ mãnh liệt, kết hợp với sự táo bạo tột cùng, có thể làm được những gì, Alexander Đại đế đã cho thấy, khi bị bao vây trong một trận chiến ở Ấn Độ, người ta đã thấy ông phát ra từ mình tia chớp và lửa.
The Father of Theodoricus is said to have sent forth out of his body, sparks of fire; so that sparkling flames did leap out with a noise. Cha của Theodoricus được cho là đã phát ra những tia lửa từ cơ thể mình, đến nỗi những ngọn lửa lấp lánh đã tóe ra kèm theo tiếng động.
And such like things sometimes appear in beasts, as in Tiberius his horse, which is said to send forth a flame out of his mouth. Và những điều tương tự đôi khi cũng xuất hiện ở các loài vật, như ở con ngựa của Tiberius, được cho là đã phun ra lửa từ miệng.
Nâng cấp VIP để xem các trang bị khóa.