CHƯƠNG XVIII. Luận về các thiên hướng Xung khắc.

CHAP. XVIII. CHƯƠNG XVIII.
Of the Inclinations of Enmities. Luận về các thiên hướng Xung khắc.
On the contrary there are inclinations of Emnities, and they are as it were the odium, and anger, indignation, and a certain kind of obstinate contrariety of nature, so that any thing shuns its contrary, and drives it away out of its presence. Ngược lại, còn có những thiên hướng Xung khắc. Những thiên hướng này tựa như sự ghét bỏ, tức giận, phẫn nộ, và một loại đối kháng cố chấp của tạo hóa, khiến một vật sẽ né tránh cái đối nghịch với mình và xua đuổi kẻ thù đó khỏi sự hiện diện của mình.
Such kinds of inclinations hath Rhubarb against Choller, Treacle against poison, the Saphir Stone against hot biles, and feavorish heats, and diseases of the eyes; the Amethyst against drunkenness, the Jasper against Flux of blood, and offensive imaginations, the Emrald, and Agnus Castus against Lust, Achates against poison, Piony against the Falling sickness, Corall against the ebullition of black Choller, and pains of the stomack. Đại hoàng có thiên hướng xung khắc với hoàng đởm; thuốc giải độc xung khắc với độc dược; Lam ngọc chống lại chứng nhọt nóng, sốt cao và các bệnh về mắt; Thạch anh tím chống lại sự say sưa; Ngọc thạch bích chống lại chứng băng huyết và những ý nghĩ bất chính; Ngọc lục bảo và cây Trinh nữ chống lại dục vọng; đá Achates chống độc; hoa Mẫu đơn chống bệnh động kinh; San hô chống lại sự trào sôi của hắc đởm và các cơn đau dạ dày.
The Topaze against spirituall heats, such as are coveteousness, lust, and all manner of exceses of love. Hoàng ngọc chống lại những cơn nóng nảy tinh thần, như tham lam, dâm ô, và mọi sự thái quá trong tình yêu.
The like inclination is there also of Pismires against the Hearb Origanum, and the wing of a Bat, and the heart of a Lapwing, from the presence of which they flie. Loài kiến cũng có thiên hướng tương tự đối với lá kinh giới cay, cánh dơi và tim chim te te; loài kiến sẽ bỏ chạy khi những thứ này xuất hiện.
Also Origanum is contrary to a certain poisonous fly, which cannot endure the Sun, and resists Salamanders, and loaths Cabbage with such a deadly hatred, that they destroy one the other; so Cucumbers hate oile, and will run themselves into a ring least they should touch it. Lá kinh giới cay cũng xung khắc với một loài ruồi độc không chịu được ánh mặt trời; kinh giới cay còn chống lại kỳ nhông lửa, và ghét bắp cải đến một mức độ chết chóc, đến nỗi hai loài này sẽ hủy diệt lẫn nhau. Dưa chuột cũng ghét dầu, và sẽ tự cuộn tròn lại để không phải chạm vào dầu.
And it is said that the Gall of a Crow makes men afraid, and drives them away where it is, as also certain other things; Và người ta nói rằng mật của quạ làm con người sợ hãi và xua đuổi họ khỏi nơi có mật quạ; cũng như một số vật khác có tác dụng tương tự.
so a Diamond doth disagree with the Loadstone, that being set by it, it will not suffer Iron to be drawn to it; Kim cương xung khắc với Đá nam châm đến mức, khi được đặt cạnh nhau, viên kim cương sẽ không cho phép sắt bị hút về phía viên đá nam châm.
and sheep fly from Frog-parsley as from some deadly thing: Cừu chạy trốn khỏi cây mùi tây dại như thể gặp phải thứ gì đó chết người.
and that which is more wonderfull, nature hath pictured the sign of this death in the livers of sheep, in which the very figure of Frog-parsly being described, doth naturally appear; Và điều kỳ diệu hơn nữa là, tạo hóa đã khắc họa dấu hiệu của cái chết này ngay trên lá gan của cừu; trong gan cừu tự nhiên xuất hiện hình ảnh của cây mùi tây dại.
So Goats do so hate Garden basil, as if there were nothing more pernicious. Dê cũng ghét cây húng quế vườn đến mức như thể không có gì nguy hại hơn thế.
And again, amongst Animals, Mice, and Weesels do disagree; whence it is said that Mice will not touch Cheese, if the brains of a Weesel be put in the rennet, and besides that the Cheese will not be corrupt with age. Lại nữa, trong các loài động vật, chuột và chồn không đội trời chung. Vì thế người ta nói rằng chuột sẽ không chạm vào pho mát nếu não chồn được bỏ vào men dịch vị làm pho mát, và hơn nữa, miếng pho mát đó sẽ không bị hỏng theo thời gian.
So a Lizard is so contrary to Scorpions, that it makes them afraid with its very sight, as also it puts them into a cold sweat; therefore they are killed with the oile of them, which oile also cures the wounds made by Scorpions. Thằn lằn cũng xung khắc với bọ cạp đến mức khiến bọ cạp sợ hãi ngay khi nhìn thấy, và còn làm cho bọ cạp toát mồ hôi lạnh; do đó bọ cạp bị giết bởi dầu thằn lằn, loại dầu này cũng chữa lành vết thương do bọ cạp gây ra.
There is also an enmity betwixt Scorpions, and Mice: wherefore if a Mouse be applyed to a prick or wound made by a Scorpion, it cures it, as it is reported. Cũng có sự xung khắc giữa bọ cạp và chuột: vì vậy nếu đắp một con chuột vào vết chích hoặc vết thương do bọ cạp gây ra, vết thương sẽ được chữa khỏi, theo như lời kể.
There is also an enmity betwixt Scorpions, and Stalabors, Aspes, and Waspes. Lại có sự xung khắc giữa bọ cạp và các loài rệp, rắn Aspic và ong bắp cày.
It is reported also that nothing is so much an enemy to Snakes as Crabs, and that if Swine be hurt therewith they eat them, and are cured. Người ta cũng kể rằng không có gì là kẻ thù của rắn bằng cua, và nếu lợn bị rắn cắn, chúng liền ăn cua và được chữa khỏi.
The Sun also being in Cancer, Serpents are tormented. Khi Mặt Trời ở cung Cự Giải, các loài rắn sẽ bị hành hạ.
Also the Scorpion, and Crocodile kil one the other; and if the Bird Ibis doth but touch a crocodile with one of his feathers, he makes him immoveable; Bọ cạp và cá sấu cũng giết lẫn nhau; và nếu chim Ibis chỉ cần dùng một chiếc lông của mình chạm vào một con cá sấu, con vật đó sẽ trở nên bất động.
the Bird called Bustard flies away at the sight of a horse; and a Hart runs away at the sight of a Ram, as also of a Viper. Loài chim Bustard sẽ bay đi khi thấy một con ngựa; và hươu chạy trốn khi thấy một con cừu đực, hoặc một con rắn lục.
An Elephant trembles at the hearing of the grunting of a Hog, so doth a Lyon at the sight of a Cock: Voi run sợ khi nghe tiếng lợn kêu, cũng như sư tử run sợ khi thấy gà trống.
And Panthers will not touch them that are annointed all over with the broth of a Hen, especially if Garlick hath been boiled in it. Và báo đen sẽ không chạm vào những người đã được xoa khắp người bằng nước luộc gà, đặc biệt là nếu có tỏi được đun trong đó.
There is also enmity betwixt Foxes, and Swans, Buls, and Daws. Cũng có sự xung khắc giữa cáo và thiên nga, giữa bò tót và quạ gáy xám.
Amongst Birds also some are at a perpetuall strife one with another, as also with other Animals, as Daws, and Owles, the Kite, and Crows, the Turtle, and Ring-taile, Egepis, and Eagles, Harts, and Dragons. Trong thế giới loài chim cũng vậy, một số loài luôn xung đột với nhau, cũng như với các loài vật khác, như quạ gáy xám và cú, diều hâu và quạ, chim cu và chim Ring-tail, loài Egepis và đại bàng, hươu và rồng.
Also amongst Water Animals there is enmity, as betwixt Dolphins, and Whirpools, Mullets, and Pikes, Lampreys, and Congers: Trong các loài thủy sinh cũng có sự xung khắc, như giữa cá heo và cá voi sát thủ, cá đối và cá chó, cá mút đá và cá chình conger.
Also the fish called Pourcontrel makes the Lobster so much afraid, that the Lobster seeing the other but neer him, is struck dead. Loài cá gọi là Pourcontrel làm cho tôm hùm sợ đến mức, con tôm hùm chỉ cần thấy đối phương ở gần là đã sợ đến chết điếng.
The Lobster, and Conger tear one the other. Tôm hùm và cá chình conger cắn xé lẫn nhau.
The Civet Cat is said to stand so in awe of the Panther, that he hath no power to resist him, or touch his skin: and they say that if the skins of both of them be hanged up one against the other, the haires of the Panthers skin fall off. Cầy hương được cho là khiếp sợ báo đen đến nỗi không còn sức lực để chống cự hay chạm vào da báo đen. Người ta nói rằng nếu da của hai loài vật này được treo đối diện nhau, lông trên tấm da báo sẽ rụng hết.
And Orus Apollo saith in his Hieroglyphicks, if any one be girt about with the skin of the Civet Cat, that he may pass safely through the middle of his enemies, and not at all be afraid. Và Orus Apollo nói trong bộ chữ tượng hình của mình rằng, nếu ai quấn quanh mình tấm da cầy hương, người đó có thể đi qua giữa kẻ thù một cách an toàn mà không hề sợ hãi.
Also the Lamb is very much afraid of the Wolf, and flies from him. Cừu non cũng rất sợ sói và chạy trốn khỏi sói.
And they say that if the taile, or skin, or head of a Wolf be hanged upon the sheep-coate, the sheep are much troubled, and cannot eat their meat for fear. Người ta nói rằng nếu đuôi, da, hoặc đầu của một con sói được treo trên chuồng cừu, đàn cừu sẽ rất hoảng loạn và sợ đến mức không ăn được.
And Pliny makes mention of a Bird, called Marlin, that breaks Crows Eggs; whose young are so annoyed by the Fox that she also will pinch, and pull the Foxes whelps, and the Fox her self also: which when the Crows see, they help the Fox against her, as against a common enemy. Và Pliny đề cập đến một loài chim tên là Marlin chuyên phá vỡ trứng của quạ. Con non của loài chim này lại thường bị cáo quấy phá, nên con chim mẹ cũng sẽ mổ và cấu xé con cáo con, và cả chính con cáo mẹ nữa. Khi bầy quạ thấy vậy, chúng liền giúp con cáo chống lại con chim Marlin, như chống lại một kẻ thù chung.
The litle Bird called a Linnet living in Thistles, hates Asses, because they eat the Flowers of Thistles. Loài chim sẻ nhỏ sống trong bụi cây gai ghét lừa, bởi vì lừa ăn hoa của cây gai.
Also there is such a bitter enmity betwixt the litle bird called Esalon, and the Asse, that their blood will not mix together, and that at the braying of the Asse both the eggs and young of the Esalon perish. Lại có một sự xung khắc cay đắng giữa loài chim nhỏ bé Esalon và con lừa, đến nỗi máu của chúng sẽ không hòa vào nhau, và khi nghe tiếng lừa kêu, cả trứng lẫn con non của chim Esalon đều chết.
There is also such a disagreement betwixt the Olive-tree and a Harlot, that if she Plant it, it will either be alwayes unfruitfull, or altogether wither. Lại có một sự bất hòa giữa cây ô liu và một người đàn bà lăng loàn, đến mức nếu thị trồng cây đó, cây ô liu sẽ hoặc là không bao giờ ra quả, hoặc là sẽ khô héo hoàn toàn.
A Lyon fears nothing so much as fired Torches, and will be tamed by nothing so much as by these: Sư tử không sợ gì bằng những ngọn đuốc cháy, và không có gì thuần hóa được sư tử bằng những ngọn đuốc này.
and the Wolf fears neither sword, nor spear, but a stone, by the throwing of which a wound being made, worms breed in the Wolf. Sói không sợ gươm đao, nhưng lại sợ một hòn đá; nếu bị một vết thương do đá ném, giòi bọ sẽ sinh ra trong cơ thể con sói.
A Horse fears a Camell, so that he cannot endure to see so much as his picture. Ngựa sợ lạc đà, đến mức không thể chịu đựng được ngay cả việc nhìn thấy hình ảnh của lạc đà.
An Elephant when he rageth, is quieted by seeing of a Cock. Voi khi nổi điên, liền dịu lại khi nhìn thấy một con gà trống.
A Snake is afraid of a man that is naked, but pursues a man that is clothed. Rắn sợ một người khỏa thân, nhưng lại đuổi theo một người mặc quần áo.
A mad Bull is tamed by being tyed to a Fig-tree. Một con bò điên sẽ được thuần hóa khi bị buộc vào một cây vả.
Amber draws all things to it besides Garden Basill, and those things, which are smeared with oile, betwixt which there is a kinde of a naturall Antipathy. Hổ phách hút mọi thứ về phía mình, ngoại trừ cây húng quế và những thứ được bôi dầu, những thứ mà giữa chúng có một loại tương khắc tự nhiên.
Nâng cấp VIP để xem các trang bị khóa.