Đạo đức và Lễ nghi
Chào bạn,
Tôi muốn đóng góp bài viết đính kèm, do tôi viết, cho IBOS. Bài viết này có thể được sao chép cho mục đích phi thương mại, với điều kiện thông báo bản quyền gốc này luôn được giữ nguyên.
Xin cảm ơn,
Đạo đức và Lễ nghi trong Ngoại giáo
Khi đề cập đến đạo đức và lễ nghi trong bối cảnh ngoại giáo, chúng ta không hề nói về những quy tắc lỗi thời, vô nghĩa chỉ được nhắc đến cho có. Ngược lại, đạo đức và lễ nghi là những quy tắc sống động, chi phối cách chúng ta ứng xử với nhau và với chính mình. Chúng là kim chỉ nam cho cuộc sống của chúng ta.
Trước tiên, hãy xem xét khái niệm đạo đức. Đạo đức được định nghĩa là tập hợp các nguyên tắc; triết lý đạo đức; quy tắc hoặc tiêu chuẩn chi phối hành vi của một người hoặc các thành viên trong một ngành nghề; bổn phận của con người; một hệ thống nguyên tắc và quy tắc cụ thể liên quan đến nghĩa vụ, dù đúng hay sai; quy tắc thực hành đối với một nhóm hành động của con người; động lực dựa trên ý tưởng về đúng và sai; nghiên cứu triết học về các giá trị và quy tắc đạo đức.
Khi bắt đầu bàn về đạo đức, chúng ta cần nhận ra rằng đây có thể là một chủ đề nhạy cảm. Xét cho cùng, chúng ta là con người, và chúng ta muốn tin rằng đạo đức của mình là đúng đắn. Mặc dù có những chuẩn mực đạo đức được cộng đồng chấp nhận rộng rãi, nhưng chính đạo đức cá nhân mới là yếu tố hình thành nên con người chúng ta. Và những điều này không giống nhau đối với mỗi người.
Trước khi đi sâu vào thảo luận về đạo đức cộng đồng và cá nhân, chúng ta hãy xem xét Rede, bộ quy tắc ứng xử phổ biến nhất trong cộng đồng Wicca.
Hãy tuân theo luật lệ Wicca,
Trong tình yêu hoàn hảo và niềm tin tuyệt đối;
Tám câu chữ của Rede Wicca hãy làm tròn;
“Nếu không hại ai, hãy làm theo ý mình”;
Trừ khi tự vệ chính đáng, hãy ghi nhớ quy luật ba;
Hãy làm theo điều này bằng cả tâm trí và trái tim;
Và vui vẻ khi gặp gỡ, vui vẻ khi chia tay.
Mọi Wiccan đều biết đến Rede. Mật khẩu để bước vào vòng tròn thiêng liêng và quy tắc đạo đức quan trọng nhất của chúng ta đều nằm trong đó. Rede cũng đề cập đến lý do phá vỡ quy tắc này, cũng như hậu quả của việc phá vỡ nó một cách dại dột.
Khi tách riêng câu được biết đến nhiều nhất – “Nếu không hại ai, hãy làm theo ý mình” – và bắt đầu phân tích, chúng ta phải tự hỏi: “Liệu đây có phải là một chuẩn mực đạo đức mà chúng ta có thể đạt được hay không?”
Tôi tin rằng Rede là một tiêu chuẩn sống, giống như tất cả các nguyên tắc đạo đức khác, và là một điều bất khả thi để đạt được một cách tuyệt đối. Mục tiêu là sống càng gần với Rede càng tốt. Trong nỗ lực làm điều này, chúng ta bắt đầu phân tích hành động của mình. Chúng ta đi theo con đường ÍT GÂY HẠI NHẤT. Do đó, chúng ta bắt đầu sống có ý thức về hành động của mình và cách chúng ảnh hưởng đến thế giới xung quanh. Và đây là bài học THỰC SỰ của Rede. Nó buộc chúng ta phải có trách nhiệm cá nhân.
Một khi bạn đã thừa nhận rằng Rede là một mục tiêu để phấn đấu chứ không phải là một trạng thái được ban tặng, và đã gỡ bỏ lớp màn che mắt khiến bạn tự mãn và hạnh phúc rằng tôn giáo của bạn thật ngọt ngào, bạn có thể bắt đầu công việc biến cuộc sống của mình trở nên có đạo đức. Điều này bao gồm việc xem xét kỹ lưỡng mỗi quyết định dưới ánh sáng của Rede trước khi bạn quyết định hành động. Bạn làm điều này bằng cách xem xét tất cả các hậu quả có thể xảy ra của hành động đó và liệu điều đó có gây hại cho bất kỳ ai hay không, chọn con đường gây hại ít nhất và (ĐÂY LÀ CHÌA KHÓA) chấp nhận trách nhiệm cho hậu quả của hành động của bạn cho dù cố ý hay không cố ý.
Lark, Nữ Tư Tế Cấp Cao của Tangled Moon Coven.
Wicca, cũng như hầu hết các nhánh Ngoại giáo khác, là một tôn giáo và con đường tâm linh đề cao trách nhiệm cá nhân. Chúng ta cố gắng sống một cách tỉnh thức. Khi làm như vậy, chúng ta nhận ra ý chí tự do của bản thân và của người khác. Nếu phớt lờ bài học về trách nhiệm cá nhân, chúng ta sẽ không thể nhận ra tiềm năng tâm linh thực sự và ý chí tâm linh đích thực của mình.
Khi bắt đầu con đường của mình, chúng ta phải xây dựng một hệ thống đạo đức cá nhân, đồng thời duy trì sự tôn trọng đối với đạo đức của cộng đồng mà chúng ta đang tham gia. Một số nguyên tắc đạo đức cộng đồng được xác định rất rõ ràng như:
- Không thực hành hắc ám thuật, hoặc đi theo con đường tay trái.
- Không cố gắng làm hại người khác hoặc can thiệp vào ý chí tự do của họ.
- Luôn hành động theo cách phản ánh tốt đẹp con đường bạn đã chọn. Đừng bao giờ làm bất cứ điều gì gây tổn hại đến thuật phù thủy.
Vì Wicca và Ngoại giáo là những con đường rất cởi mở và phần lớn không tìm cách áp đặt “MỘT CON ĐƯỜNG DUY NHẤT” lên bất kỳ ai, nên hầu hết các nguyên tắc đạo đức do cộng đồng xác định đều liên quan đến việc gây hại cho người khác và gây hại cho Nghệ thuật.
Tuy nhiên, để bắt đầu và theo đuổi một con đường tâm linh mỗi ngày trong cuộc sống, bạn phải tự phát triển một hệ thống đạo đức cá nhân để định hình cách sống của mình. Không ai có thể áp đặt đạo đức cá nhân cho bạn. Giáo viên, người cố vấn, Nữ Tư Tế Cấp Cao, Nam Tư Tế Cấp Cao đều có thể đưa ra lời khuyên và hành động theo những nguyên tắc đạo đức hiệu quả với họ. Bạn có thể được trao một “Quyển sách Luật lệ” chi phối nhóm hoặc truyền thống của bạn. Nếu bạn là một người thực hành đơn độc, bạn có thể tìm đọc trên mạng hoặc trong sách về các quy tắc ứng xử hoặc lý tưởng được chấp nhận.
Tuy nhiên, bạn không thể lấy đạo đức của người khác và biến chúng thành của riêng mình. Bạn phải tự vấn bản thân và quyết định cảm nhận của bạn về mọi thứ. Tôi KHÔNG khuyến khích bạn phớt lờ Nữ Tư Tế Cấp Cao, Nam Tư Tế Cấp Cao, giáo viên hoặc người cố vấn của bạn. Tôi đang muốn nói rằng bạn nên luôn kết hợp giữa sự khôn ngoan được truyền dạy với kinh nghiệm cá nhân. Bạn phải đến một lúc nào đó sẵn sàng đặt câu hỏi về những gì bạn được dạy, để bản thân phát triển. Thông qua đó, ý thức về đạo đức và luân lý của riêng bạn sẽ hình thành.
Vấn đề nan giải nảy sinh khi đạo đức cá nhân của bạn mâu thuẫn trực tiếp với những gì được cộng đồng chấp nhận. Ví dụ điển hình là hiện tượng trong cộng đồng ngoại giáo hiện nay, khi mọi người tôn sùng mọi thứ trắng sáng và xa lánh bóng tối. Việc thể hiện những cảm xúc tiêu cực như tức giận, ghen tị trở nên không được chấp nhận. Cảm giác căm ghét một ai đó, mong muốn kẻ giết người phải nhận án tử hình, hay kẻ hiếp dâm bị trừng phạt thích đáng đều bị lên án. Một số người trong chúng ta gọi đùa đây là kiểu Wicca “mèo con”, một tôn giáo chỉ toàn màu hồng và ánh sáng, không có chỗ cho những góc khuất u tối của con người.
Chúng ta được dạy phải yêu thương vô điều kiện vì tất cả chúng ta đều là anh chị em, được kết nối với nhau và với vạn vật. Chúng ta bị gán cho là chưa đủ tâm linh, thua kém những người chỉ biết yêu thương và ánh sáng nếu chúng ta dám thể hiện những cảm xúc tiêu cực. Chắc hẳn bạn đã từng nghe câu nói kiểu như “Ôi chao, nói thế chẳng tích cực chút nào” khi bày tỏ sự tức giận với chồng cũ. Vâng, đúng là KHÔNG TÍCH CỰC chút nào.
Tuy nhiên, tôi không cổ súy cho việc bạn nên chìm đắm trong những cảm xúc tiêu cực. Chúng có thể cản trở sự phát triển một bản sắc tâm linh vững chắc bởi vì chúng là những cảm xúc “tiêu cực” theo nghĩa chúng là những cảm xúc bản năng, không tồn tại trên bình diện tâm linh. Nhưng mặt khác, chúng cũng mang đến những bài học quý giá dẫn dắt chúng ta đến những giác ngộ tâm linh.
Cuộc sống là sự cân bằng giữa ánh sáng và bóng tối. Thiên nhiên vừa sáng tạo tuyệt đẹp, vừa hủy diệt đáng sợ. Bên trong mỗi con người đều tồn tại cả ánh sáng và bóng tối, và để đạt được sự cân bằng hoàn hảo, chúng ta phải học cách đối mặt, trải nghiệm và học hỏi từ cả hai.
Quay trở lại câu hỏi ban đầu. Giả sử bạn không cho rằng mình xấu xa khi cảm thấy tức giận với ai đó. Vậy bạn sẽ làm gì khi đạo đức cá nhân mâu thuẫn với chuẩn mực cộng đồng? Theo quan điểm của tôi, miễn là hành động của bạn không trực tiếp gây ảnh hưởng xấu đến cộng đồng nói chung, không thao túng hoặc cố ý làm hại người khác, thì đạo đức cá nhân nên được ưu tiên.
Bạn không nên làm điều gì đó độc ác với người khác. Khi làm như vậy, bạn không chỉ tự làm hại bản thân mà còn làm hại người đó và CẢ cộng đồng. Việc giữ gìn sự trong sạch cho cộng đồng là điều vô cùng quan trọng, và lý do thì quá rõ ràng. Nhưng ngoài điều đó, đạo đức cá nhân của bạn nên được đề cao.
Liệu đạo đức có thay đổi theo thời gian? Liệu những gì được coi là đúng đắn cách đây 100, 200, hay thậm chí 1000 năm có còn phù hợp với hiện tại? Tôi tin rằng hệ thống đạo đức luôn xoay vần và biến đổi không ngừng. Một số nguyên tắc trở nên lỗi thời, trong khi một số khác vẫn giữ nguyên giá trị.
Ví dụ, quan niệm “Nếu không hại ai, hãy làm theo ý mình” chỉ mới xuất hiện trong khoảng 50-60 năm trở lại đây, khi Ngoại giáo bắt đầu hồi sinh. Trước kia, một phù thủy không thể chữa lành nếu không biết nguyền rủa. Xã hội khi đó không xem việc làm hại người khác hay can thiệp vào cuộc sống của họ là điều xấu xa. Phù thủy, với vai trò như một bà lang trong làng, được tìm đến vì nhiều lý do, từ cầu xin sự sinh sản, tình yêu, cho đến trả thù. Chỉ trong thời hiện đại, cùng với sự hồi sinh của các tín ngưỡng và nạn phân biệt đối xử mà chúng ta phải đối mặt, chúng ta mới áp dụng một số nguyên tắc đạo đức phổ biến như ngày nay.
Tôi KHÔNG nói rằng điều này là sai, hay chúng ta nên quay trở lại với “Lối xưa”. Trong xã hội hiện đại, khi thông tin phục vụ mục đích tâm linh đã trở nên dễ tiếp cận, chúng ta không còn cần tìm đến phù thủy trong làng để cầu xin sự trả thù. Tuy nhiên, đây là ví dụ hoàn hảo cho thấy đạo đức thay đổi như thế nào theo thời gian. Từng có thời kỳ việc người đàn ông lớn tuổi kết hôn với trẻ vị thành niên là điều bình thường. Trong văn hóa ngày nay, điều đó là không thể chấp nhận được.
Đạo đức thay đổi, và nó nên như vậy. Thay đổi là hằng số duy nhất trong vũ trụ. Không có thay đổi, chúng ta sẽ trì trệ, cuộc sống trở nên mục ruỗng và suy tàn. Thay đổi thổi bùng sức sống mới, tái tạo cuộc sống, niềm tin và cả đạo đức của chúng ta.