Rokurokubi (ろくろ首, 轆轤首) là một yokai (sinh vật ma quái) của Nhật Bản. Họ hầu hết đều giống con người, duy chỉ có một điểm khác biệt lớn. Họ có khả năng biến mặt thành Oni để tăng độ đáng sợ ngoài việc chiếc cổ có thể biến dài, họ có thể lập gia đình và sinh sống như con người. Có hai loại Rokurokubi: Một loại có cổ dài ra, loại còn lại có thể tách rời đầu và bay đi tự do (còn gọi là nukekubi)
NUKEKUBI:
Nukekubi là rokurokubi đầu tiên xuất hiện. Nukekubi thường làm việc xấu vào đêm khuya, họ sẽ “tháo” đầu ra và tìm mục tiêu để hút máu. Song, đây cũng là cái lý để có điểm yếu của yokai này, khi họ ngủ và chiếc đầu bay vòng quanh, nếu cơ thể họ cử động thì chiếc đầu sẽ không thể trở về và gắn vào đó nữa. Theo những câu truyện dân gian hoặc thuyết thường thấy thì họ chỉ làm việc vào ban đêm.
Cái đầu tách biệt khỏi cơ thể thường được nhìn tương tự như linh hồn con người tách khỏi thế xác. Ví dụ, trong Sorori Monogatari (曾呂利物語, 1663 CE), trong tập A Woman’s Wild Thoughts Wandering Around (女の妄念迷ひ歩く事, Onna no Mōnen Mayoiaruku Koto) cái đầu tách biệt khỏi cơ thể được giải mã cho việc linh hồn người phụ nữ đi lang thang khi ngủ. Trong quyển sách tương tự, mọt người đàn ông đã thấy một nukekubi biến đổi thành con gà và cái đầu người phụ nữ, ông đã rút kiếm và đuổi theo, cái đầu bay về nhà và người ta nghe thấy tiếng nói vọng lên từ trong căn nhà rằng: “Tôi có một giấc mơ thật đáng sợ. Tôi bị rượt bởi một người đàn ông với thanh kiếm trong tay. Tôi chạy tất cả sức lực trở về nhà và sau đó tôi tỉnh giấc”.
Trong Churyō Manroku (中陵漫録), một tích đã đề cập về “Làng Rokurokubi” một hang động trong núi Yoshino, nơi mà từ trưởng làng cho đến trẻ em đều mặc một chiếc khăn quàng cổ để che đậy vết gạch ngang cổ.
ROKUROKUBI(dạng cổ dài):
Bắt đầu từ kỷ Edo, nhiều câu chuyện được dệt nên về những người có chiếc cổ trải dài ra khi họ ngủ. Câu chuyện điển hình là Buya Zokuda (武野俗談), Kanden Kōhitsu (閑田耕筆) và Yasō Kidan (夜窓鬼談).
Người ta nghĩ rằng việc chiếc cổ dài của Rokurokubi là do nhiều người thấy nhầm hay diễn tả sai hình ảnh của Nukekubi. Vì nhiều ý kiến cho rằng chiếc đầu tháo ra của Nukekubi được kết nối với cơ thể bằng một sợi dây, và khi những sợi dây này được miêu tả lại thông qua giác quan của con người, nó lại trở thành chiếc cổ của Rokurokubi.
Mặc dù thông thường, Rokurokubi hay Nukekubi được tìm thấy dưới dạng phụ nữ trong Shousai Hikki (蕉斎筆記), thì câu chuyện ở kỷ Edo, Nukekubi là nam. Câu chuyện rằng: một vị linh mục đang ngủ say trong ngôi đền của ông ấy thì một cái đầu đến gần và xuất hiện trên ngực ông. Ông cầm và quăng nó đi, nó cũng đi mất. Sáng hôm sau, một người hầu xn thôi việc, và khi được hỏi tại sao, người hầu mới hỏi vị linh mục đó: “Có cái đầu nào đến đây vào buổi tối không?”, vị linh mục trả lời:”Có”, liền đó, người hầu bèn giải thích: “Tôi có một chứng bệnh Nukekubi, và tôi lo rằng nó sẽ gây cản trở nhiều cho công việc hiện tại của tôi”. Người hầu đó đã trở về vịnh Shimōsa, nơi mà căn bệnh Nukekubi được bảo là chuyện thường.